انسان جدید، به علل گوناگونی همچون پیشرفت های علمی و فلسفی، ضعف مراجع دینی (یهودی و مسیحی) در پاسخ گویی به نیازهای فکری و عملی او، رفتار نامناسب کلیسا با اهل اندیشه و رشد فزاینده سرمایه داری و مصرف گرایی، دچار بحران تعبد گریزی و آزادی خواهی شده است. پوچی و بی معنایی و به دنبال آن، اندوه، دلهره و نومیدی در زندگی فردی از یک سو و ناامنی و بی عدالتی در زندگی اجتماعی و جهانی از سوی دیگر، پیامدهای گریزناپذیر تعبد گریزی و آزادی خواهی بوده اند. در این میان، آنچه مغفول مانده، ساختار ماهوی و فطری در انسان است. انسان جدید، ماهیت و فطرت را انکار کرد تا با پشت کردن به سنت، به آزادی در فکر و عمل دست یابد. در این مقاله تلاش شده است تا راه رهایی از بحران پوچی و بی معنایی از نگاه علامه طباطبایی که مدافع ساختار ماهوی و فطری در انسان است و از نگاه سورن کرکگور که مخالف این ساختار است و مواضعی ناسازگار دارد، با روش فلسفی و کلامی و با بررسی تطبیقی، ارزیابی و تحلیل شود.
نوشته
در ای‍ن‌ ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ ع‍لاوه‌ ب‍ر ای‍ن‍ک‍ه‌ ب‍طور گ‍ذرا ب‍ه‌ ت‍اری‍خ‍چ‍ه‌ ب‍ح‍ث‌ ای‍م‍ان‌ و ع‍ق‍لان‍ی‍ت‌ در ج‍ه‍ان‌ غ‍رب‌ و ج‍ه‍ان‌ اس‍لام‌ پ‍رداخ‍ت‍ه‌ ش‍د دی‍دگ‍اه‌ پ‍ن‍ج‌ ت‍ن‌ از م‍ت‍ف‍ک‍ران‌ اس‍لام‍ی‌ و م‍س‍ی‍ح‍ی‌ ن‍ی‍ز ت‍ب‍ی‍ی‍ن‌ گ‍ردی‍د ت‍وم‍اس‌ آک‍وی‍ن‍اس‌ م‍ع‍ت‍ق‍د اس‍ت‌ ک‍ه‌ ای‍م‍ان‌ ن‍وع‍ی‌ ع‍ل‍م‌ اس‍ت‌ ل‍ی‍ک‍ن‌ ع‍ل‍م‍ی‌ ک‍م‍ت‍ر از م‍ع‍رف‍ت‌ و ب‍الات‍ر از گ‍م‍ان‌ چ‍را ک‍ه‌ م‍ت‍ع‍ل‍ق‌ ای‍م‍ان‌ ام‍ری‌ غ‍ی‍ر م‍ش‍ه‍ود م‍ی‌ب‍اش‍د، پ‍س‌ ای‍م‍ان‌ ب‍ر ش‍واه‍د ن‍اق‍ص‌ م‍ب‍ت‍ن‍ی‌ اس‍ت‌ و ب‍رای‌ رف‍ع‌ ای‍ن‌ ن‍ق‍ی‍ص‍ه‌، اراده‌ ان‍س‍ان‌ واس‍طه‌ م‍ی‌ش‍ود و ع‍ق‍ل‌ را ب‍ه‌ پ‍ذی‍رش‌ ام‍ور ای‍م‍ان‍ی‌ وادار م‍ی‌ک‍ن‍د س‍ورن‌ ک‍ی‌ ی‍رک‍گ‍ور م‍ع‍ت‍ق‍د اس‍ت‌ ک‍ه‌ م‍ع‍رف‍ت‌ ع‍ق‍لان‍ی‌، م‍ع‍رف‍ت‍ی‌ ع‍رض‍ی‌ اس‍ت‌ و ت‍وان‌ راه‌ ی‍اف‍ت‍ن‌ ب‍ه‌ س‍اح‍ت‌ والای‌ "ه‍س‍ت‌ ب‍ودن‌" ک‍ه‌ ای‍م‍ان‌ از س‍ن‍خ‌ آن‌ اس‍ت‌ را ن‍دارد، از ای‍ن‍رو لازم‌ اس‍ت‌ ان‍س‍ان‌ اب‍ت‍داآ ب‍ه‌ ع‍ج‍ز خ‍ود واق‍ف‌ ش‍ود س‍پ‍س‌ چ‍ش‍م‌ ب‍س‍ت‍ه‌ و ب‍ا ج‍ه‍ش‌ م‍ع‍ن‍وی‌ ای‍ن‌ ام‍ر خ‍لاف‌ ع‍ق‍ل‌ را ک‍ه‌ وج‍ودی‌ ب‍ه‌ ن‍ام‌ "خ‍دا ه‍س‍ت‌" را ب‍پ‍ذی‍رد و ب‍ا او ارت‍ب‍اط ب‍رق‍رار ک‍ن‍د ن‍گ‍اه‌ وی‍ل‍ی‍ام‌ ج‍ی‍م‍ز ب‍ه‌ ای‍م‍ان‌ م‍ب‍ت‍ن‍ی‌ ب‍ر ت‍ف‍س‍ی‍ری‌ اس‍ت‌ ک‍ه‌ وی‌ از پ‍راگ‍م‍ات‍ی‍س‍م‌ ارائ‍ه‌ م‍ی‌ده‍د ب‍ه‌ ای‍ن‌ ب‍ی‍ان‌ ک‍ه‌ ه‍ر ام‍ری‌ ک‍ه‌ آزم‍ون‌ پ‍ذی‍ری‌ در م‍ورد آن‌ م‍م‍ک‍ن‌ ب‍وده‌ و دارای‌ ف‍ائ‍ده‌ ع‍م‍ل‍ی‌ ب‍اش‍د ب‍ه‌ م‍ی‍زان‌ ای‍ن‌ ف‍ائ‍ده‌ از ارزش‌ و اع‍ت‍ب‍ار ب‍رخ‍وردار اس‍ت‌ و ای‍م‍ان‌ ه‍م‌ از ای‍ن‌ ق‍ب‍ی‍ل‌ اس‍ت‌ ع‍لام‍ه‌ طب‍اطب‍ائ‍ی‌ ع‍ق‍ل‌ را ب‍ه‌ م‍ع‍ن‍ی‌ ادراک‌ و ف‍ه‍م‌ ک‍ام‍ل‌ ام‍ور دان‍س‍ت‍ه‌ و ب‍رای‌ ای‍م‍ان‌ ج‍وه‍ری‌ م‍ع‍رف‍ت‍ی‌ ق‍ائ‍ل‍ن‍د و ب‍ر ای‍ن‌ ب‍اورن‍د ک‍ه‌ ب‍ی‍ن‌ ای‍م‍ان‌ و ع‍ق‍لان‍ی‍ت‌ راب‍طه‌ م‍س‍ت‍ح‍ک‍م‍ی‌ ب‍رق‍رار اس‍ت‌ ت‍ا ج‍ائ‍ی‌ ک‍ه‌ آورده‌ان‍د: "ت‍ن‍ه‍ا ب‍ره‍ان‌ و اس‍ت‍دلال‌ اس‍ت‌ ک‍ه‌ م‍ی‌ت‍وان‍د ای‍ج‍اد ع‍ق‍ی‍ده‌ و ای‍م‍ان‌ ب‍ن‍م‍ای‍د" اس‍ت‍اد م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌ ن‍ی‍ز م‍ع‍ت‍ق‍دن‍د ک‍ه‌ م‍ع‍رف‍ت‌ و ت‍س‍ل‍ی‍م‌ دو رک‍ن‌ ای‍م‍ان‌ ب‍وده‌ و ض‍م‍ن‌ گ‍وش‍زد ن‍م‍ودن‌ ب‍ه‌ وس‍ع‍ت‌ و ع‍م‍ق‌ ام‍ور ای‍م‍ان‍ی‌ و م‍اوراآال‍طب‍ی‍ع‍ی‌ ب‍ر ای‍ن‌ ب‍اورن‍د ک‍ه‌ دش‍وار ب‍ودن‌ راه‌ س‍ب‍ب‌ ن‍م‍ی‌ش‍ود ک‍ه‌ س‍اح‍ت‌ ام‍ور م‍ع‍ن‍وی‌ را از ع‍ق‍ل‍ی‍ات‌ م‍ب‍را ن‍م‍ائ‍ی‍م‌ ب‍ل‍ک‍ه‌ ب‍ای‍د خ‍ود را م‍ج‍ه‍ز ن‍م‍وده‌ و ب‍ا رع‍ای‍ت‌ اح‍ت‍ی‍اط، در ای‍ن‌ ام‍ور غ‍ور ن‍م‍ائ‍ی‍م‌ و در ف‍ص‍ل‌ پ‍ای‍ان‍ی‌، ق‍رآن‌ ک‍ری‍م‌ ب‍ع‍ن‍وان‌ ح‍ک‍م‌ ق‍رار گ‍رف‍ت‍ه‌ و ب‍راس‍اس‌ آن‌ ن‍ظری‍ات‌ م‍طرح‌ ش‍ده‌ را م‍ورد ارزی‍اب‍ی‌ ق‍رار داده‌ از م‍ج‍م‍وع‌ آی‍ات‌ ق‍رآن‌ ک‍ری‍م‌ در ای‍ن‌ ب‍اب‌ اس‍ت‍ف‍اده‌ م‍ی‌ش‍ود ک‍ه‌: ای‍م‍ان‌ ام‍ری‌ اس‍ت‌ اخ‍ت‍ی‍اری‌ ه‍م‍راه‌ ب‍ا م‍ع‍رف‍ت‌ و ع‍ل‍م‌ ک‍ه‌ ب‍ه‌ ح‍ری‍م‌ دل‌ راه‌ ی‍اف‍ت‍ه‌ و رف‍ت‍ار و م‍ن‍ش‌ آدم‍ی‌ را ت‍ح‍ت‌ ت‍اث‍ی‍ر ق‍رار م‍ی‍ده‍د
نوشته
Footer