تهران – دانشکدۀ ادبیات، کتاب خانه
حضور محترم جناب آقای دکتر نصر، استاد محترم دانشگاه مشرف نمایید.
قم، کوچه ارک.
به عرض محترم می رساند، مشروحۀ مورخۀ 23 فروردین ماه، مدتی است زیارت شده و پس از آن نامۀ دیگری مشتمل دریافت نگردیده، گرفتاری و پریشانی از یک طرف و حلول دهۀ عاشورا از طرف دیگر عرض جواب و انجام وظیفه را به تعویق انداخته، مایۀ انفعال گشت.
به هر حال، به تفقد و دل جویی که فرموده بودید، کمال سپاسگذاری را تقدیم داشته، از خدای متعال مسئلت دارم که آن جناب را پیوسته مشمول عنایات عالیۀ خود قرار داده، موفّق و مویّد بدارد.
و اما راجع به مطالبی که در مشروحۀ 23/1 اشاره شده بود:
1.پاورقی های بحث امامت که باقی است، انشاءالله به همین زودی تهیه و ارسال می شود. همچنین مشخصات منابع کتاب از جهت چاپ و تاریخ و غیره نوشته شده، ارسال خواهد شد.
2. راجع به خلفای راشدین در این کتاب هیچگونه سوءتعبیری نشده و از جهت رسوم ادب مرعی بوده است. البته اعتراضاتی نیز به سیرتشان شده که در حقیقت منشأ جدایی شیعه گردیده و اگر نحوی تقریر شود که به ساحت خلفا برنخورد، موجبی برای اعتراض شیعه باقی نخواهد ماند و این طایفه مشتی اخلالگر نخواهند بود. سیاست این دین، سیاست تزویر و مداهنه و بالاخره سیاست سرپوشی نیست، بلکه تنها راستگویی و یاری حق است؛ هر چه بادا باد! مع ذلک اگر سرکار متعهد می شوید، طوری ترجمه و تقریر بفرماید که تا حدّی نرم تر بوده، جنبۀ اعتراض نیز از بین نرود. مانع ندارد.
3. و اما مسئله حکومت اسلامی؛ بی پروا باید گفت که حکومت های متشکّل در اسلام جز پانزده سال حکومت صدر اوّل، که تا حدی محافظه کار بوده، رعایت قوانین اسلام را می کردند، امپراطوری های مستبد و بی بندو باری بودند که قوانین و معارف اسلامی را پایمال کردند و در یک کتابی که اصول دیانتی را توضیح می دهد، نمی توان کثافت کاری هایی را که با هفت دریا نمی توان پاک کرد، پوشانید. از حکومت اسلامی تنها از حکومت پانزده ساله رسول اکرم (ص) می توانیم طرف داری کنیم که حکومتی بود تابع قرآن و حق را اجرا می کرد، نه خواست اکثریت را، مانند دموکراسی و نه خواست فردی را، مانند استبداد؛ به هیچ وجه از حیله های مزوّرانه غربی ها یا مسیحی ها نباید ترسید. کسی که خدا را دارد از که می ترسد؟
4. و اما استعجالی که نسبت به تألیف کتاب دوم فرموده بودید، این گرفتاری و روزهای تلخی که گذرانیده ام، به اندازه ای اعصاب بنده را خرد کرده که تا چندی توانایی چیزنویسی را ندارم، لذا احتیاطاً به پنج هزار تومان از ده هزار تومان وجه چک دست نزده ام که ممکن است خدا نخواسته اصلاً موفق به تألیف نشوم. عجالتاً بنا دارم فردا به عنوان تغییر حال، مسافرتی بکنم؛ شاید خدای متعال فرجی بدهد و به حال عادی برگردم. مقدمتاً به تهران می روم، ولی از آنجا به کجا بروم و چه مقدار بکشد، نمی دانم! در عین حال امیدوارم به یاری خدا تا یک ماه دوماه دیگر به تألیف کتاب دوم بتوانم شروع کنم.
امیدوارم در هر حال از دعای خیر فراموش نفرمایید.
والسلام و علیکم
محمد حسین طباطبائی
طباطبائی، سید محمدحسین، سیر و سلوک سبز: اشعار، نامه ها، تقریظ ها، اجازات و... .به کوشش سید هادی خسرو شاهی، تهران، بوستان کتاب، 1396، ص. 162-164