مسئله رد شمس
حضرات استاد علامه طباطبائی، دامت برکاته
سلام علیکم و رحمه الله و برکاته
پس از طی مراتب ادب، موفقیت و پیروزی و سعادت و بهروزی شما را در تمام شئون زندگی از پروردگار بزرگ خواستارم و امیدوارم در راه اعتلای قرآن عزیز و تحقق آرمان های اصیل اسلامی توفیقات بیشتری از خداوند نصیب شما گردد.
در موقع مطالعۀ تفسیر گران قدر المیزان به آیات 30 الی 34 سورۀ «ص» جلد 17 صفحۀ 212 به بعد برخورد نمودم و چون علاقه داشتم که تفسیر واقعی این آیات کریمه را بدانم و آگاه شوم که آیا ضمیر در عبارت «توارت بالحجاب» و در «ردوها علی »، بازگشتش به چه مرجعی است؟ و آیا مفهوم (فطفق مسحا بالسویق و الأعناق) چیست؟ ملاحظه نمودم که ظاهراً حضرت عالی با توجه به اقوال مختلف مفسرین که نقل فرموده اید، خودتان نیز مرجع ضمیر را در تورات بالحجاب ، شمس می دانید و در (ردوها علی) به شمس و ملائکه ، اگر چنین است و من اشتباه نفهمیده ام، استدعا می کنم بذل مرحمتی فرموده و چند اشکال را که در این زمینه ایجاد می شود، پاسخ فرمایید:
1.با توجه به این که لفظ شمس در آیات ذکر نشده، به چه مجوزی مرجع ضمیر را عکس بگیریم و بخواهیم با ذکر مقدماتی برخلاف سیاق عبارت فصیح، مرجع ضمیر را در (حتی تورات بالحجاب) به شمس برگردانیم؟
2. در (ردوها علی) چرا مرجع ضمیر را در (ردو) ملائکه بگیریم و مگر ملائکه چه قدرتی دارند که رد شمس کنند و آیا سزاوار است بر پیغمبری مانند حضرت سلیمان رد شمس را از ملائکه خواستار گردد؟
3.آیا مثل حضرت سلیمانی شایسته است که به تماشای اسبان بپردازد تا وقت نمازش بگذرد، ولو این که تماشای اسبان به قول پاره ای از مفسرین بررسی آمادگی آن ها برای جهاد فی سبیل الله باشد؟
4.اگر حضرت سلیمان خواستار رد شمس شده، چرا پس از بازگشت خورشید مجدداً به اسبان می پردزاد و به نمازی که رد شمس را برای ادای آن خواستار شده مشغول نمی شود تا دربارۀ او بفرماید فطفق مسحا بالسوق و الاعناق؟
5.آیا احادیث مذکوره ای که با سیاق عبارت قرآن مطابقت نمی کند و بلکه مفسرین می کوشند تا عبارت قرآن را با متون احادیث تطبیق دهند، از اسرائیلیات نیست؟
به هر جهت، مستدعی هستم که آن استاد عزیز وگران مایه نظر نهایی خودشان را اعلام فرمایند، گر چه می دانم با وجود گرفتاری های زیاد حضرت عالی پاسخ به این نامه وقت عزیزتان را می گیرم، ولی مستدعی هستم، بذل رحمتی فرموده و اگر چه به طور اختصار هم هست، مرا راهنمایی فرمایید.
استاد عزیز، تقاضامندم که چند کلمه ای هم راجع به علم امام مطرح فرمایید که آیا ائمه از زمان کشته شدنشان یا محل  و خلاصه چگونگی آن اطلاع داشته اند یا نه؟
بی اندازه سپاس گزارم.
اکبر پرورش
آدرس این جانب : اصفهان – خیابان شاهپور – جنب بانک سپه.
السلام علیکم
به خاطر می رسد که پاسخ این نامه را فرستاده ام، ولی چون دوباره تردید کردم، لذا احتیاطاً این چند سطر را نوشته و ارسال خدمت می کنم و از تکرار نامه یا از تأخیر افتادن پاسخ به جهت گرفتاری و بی حواسی معذرت می خواهم.
1. بنده در تفسیر مرجوع ضمیر به شمس جزم نکرده ام، ولی در صورت رجوع به شمس، مؤ یدات و قرائن آن کلمه (بالعشی) و کلمۀ (توارت بالحجاب) که به شمس بهتر از (صافنات) تطبیق می شود.
2. جزئیات حوادث عالم بدون استثناء به دست ملائکه انجام می گیرد و وساطت ایشان ضروری است و یکی از آن جزئیات، حرکت شمس و من جمله رد شمس است و خواستن از ملک، خواستن از خداست مع الواسطه و فرقی نیست میان این که سلیمان از خادمش مثلاً آب بخواهد، یا از ملک رد شمس.
3. چنان که از مفسرین قل فرموده اید: سلیمان در این تماشا مشغول عبادت بوده و به عبادتی از عبادتی بازش داشته، نه هوسی از عبادتی
4. در روایاتی که ضمیر (ردوها) را شمس برگردانیده اند، جملۀ (فطفق مسحاً بالسوق و الاعناق) را به وضوء تفسیر کرده اند، نه به تماشای اسبان.
5.اگر دقت بفرمایید  روایات رد شمس از روایات دیگری که آیه را به معنای رد اسبان تفسیر می کنند، از حیث تطبیق به لفظ آیه، مشکل تر نیست  و از این روی، نمی توان آن ها را از اسرائیلیات شمرد. در عین حال این روایات چون اخبار آحاد هستند، ولو  از جهت سند معتبر هم باشند، حجیت ندارند. اخبار آحاد به شرط اعتبار، تنها در احکام حجتند، نه در موضوعات خارجیه.
و السلام علیکم
محمدحسین طباطبائی
طباطبائی، سید محمدحسین، سیر و سلوک سبز: اشعار، نامه ها، تقریظ ها، اجازات و ... . به کوشش سید هادی خسرو شاهی، تهران، بوستان کتاب، 1396، ص.178-180