یکی از مهم ترین مسائلی که در میان اندیشمندان و فیلسوفان اسلامی می توان مورد بررسی قرار داد تاثیر و تاثّری است که در مبانی و مسائل، در تفکرات و اندیشه های هم داشته اند. در این بین فیلسوفان و اندیشمندانی هستند که در دیگر متفکران بعد از خود تاثیر به سزایی داشته اند. این مسئله در آنجا اهمیت پیدا می کند که می توان در بین جریان های متعدد فکری، یک جریان حاکم و تاثیرگذار را شناخت و تمامی تفکرات دیگر اندیشمندان را بر اساس آن مبانی تحلیل و تفسیر کرد. از میان اندیشمندان معاصر می توان به علامه بزرگوار، سیدمحمد حسین طباطبایی اشاره کرد که در تفکرات استاد شهید مرتضی مطهری تاثیرات عمیقی را داشته است. در این نوشتار در پی آن بودیم تا با بررسی در آراء و افکار این دو اندیشمند، این تاثیر و تاثّر را شناسایی و در صورتی که اختلاف نظر در مبانی و مسائل وجود داشته باشد، کشف و تحلیل کنیم. در نوشتار حاضر با توجه به وسعت موضوعاتی که در آثار این دو اندیشمند وجود دارد به پنج موضوع اشاره و مورد بررسی قرار دادیم. در نهایت به این نتجه رسیده شد که علامه طباطبایی در مبانی فکری بخصوص نگاه توحیدی و فطری به موضوعات و مسائل، تاثیر عمیقی در استاد مطهری داشته است.
نوشته
یکی از علوم با اهمیت در قرائت قرآن، علم وقف و ابتداء است که توجه به آن سبب القای معنایی درست به مخاطب می شود. بنابراین شناخت مواضع صحیح وقف و ابتداء برای هر قاری قرآن ضرورتی است اجتناب ناپذیر، و بدین منظور ناگزیر از فراگیری علوم موثر بر وقف و ابتداء می باشد. یکی از دانش های قرآنی که تأثیری مستقیم بر نحوه اتصال یا انفصال عبارات قرآنی هنگام قرائت آنها دارد، علم تفسیر است. از آنجا که برخی برداشت های تفسیری، بر معنای عبارات قرآنی تأثیر گذار است، توجه به معنای دقیق تفسیری مشخص برای قاری قرآن و تعیین وقف و ابتدای صحیح بر اساس آن ضروری می باشد. در این پایان نامه به این سوال اصلی پاسخ داده شده است که دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در تعیین مواضع وقف و ابتداء چه تأثیری گذارده و چه وجه اشتراک یا افتراقی با دیدگاه علمای وقف و ابتداء به ویژه دانی و سجاوندی دارد. در خلال بررسی دیدگاه های علامه، مشخص گردید که تعداد 390 موضع از دیدگاه های خاص علامه، موجب تغییر در معنا و تفسیر آیات قرآنی و در نهایت مواضع وقف و ابتدایی قرائت حفص از عاصم (قرائت مشهور) می گردد. سپس تک تک این مواضع، با دقت فراوان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نوع وقف و وصل آن بر اساس تعاریف وقف های چهارگانه دانی و شش گانه سجاوندی تعیین، و در نهایت دیدگاه های علامه با هر کدام از دانی و سجاوندی مقایسه گردید. در پایان معلوم شد که از بین این تعداد، 21 موضع (5/5%) به همسانی دیدگاه علامه با دانی و سجاوندی، 41 موضع (5/10%) به همسانی دیدگاه علامه با دانی، 94 موضع (24%) به همسانی دیدگاه علامه با سجاوندی، 144 موضع (37%) به ناهمسانی دیدگاه علامه با دانی و سجاوندی، و 90 موضع (23%) به دیدگاه علامه به تنهایی بدون اینکه دانی و سجاوندی اظهار نظری کرده باشند، اختصاص دارد. کلید واژه ها : تفسیر، وقف و ابتداء، قرائت قرآن، علامه طباطبایی، المیزان، دانی، سجاوندی
نوشته
فهم گزاره‌ها و مسائل هر علمی بر مبانی و قواعد خاصی استوار است که در اصطلاح، «منطق فهم» نامیده می‌شود. پژوهش حاضر که درصدد بررسی منطق فهم روایات تفسیری در المیزان است، آن را از نظرگاه مفسر بزرگ، علامه طباطبایی(ره)، در بعد مبانی عقلی به تحقیق کشیده و منطق مذکور را در حوزه عصمت اهل‌بیت علیهم‌السلام در فهم و تفسیر قرآن، عدم تعارض آن با مسلمات عقلی، زبان عرفی داشتن روایات تفسیری، وحدت منشأ در آیات و روایات و عدم تناقض درونی روایات تفسیری بررسی نموده است.
نوشته
نوشته
علّامه طباطبائی از مفسرانی است که با رویکردی اجتماعی به تفسیر آیات قرآن می‌پردازد. ادب اجتماعی از مباحث ایشان در تفسیر المیزان است که مقاله حاضر می‌کوشد با بررسی آن، گامی درجهت احیای سبک زندگی اسلامی بردارد. بنابراین، با روش اسنادی و نوعی تحلیل محتوای کیفی در این تفسیر به تحلیل، تبیین و تفسیر آداب اجتماعی قرآنی می‌پردازد. نکته اساسی در این تحقیق این است که آداب اجتماعی دارای تنوع و گوناگونی در قرآنند. اینآداب به دلیل آثار مطلوبی که در جامعه بر جای می‌گذارند، نه‌تنها نظام اجتماعی اسلامی راسامان‌دهی می‌کنند، بلکه فرد را نیز در مسیر سعادت و کمال مطلوب قرآن راهبری می‌نمایند. اساس آداب اجتماعی در قرآن بر محوریت تقوا، اخلاص و ایمان قرار داشته و ریشه اصلی آن خدا محوری و آخرت‌گرایی است. قرآن منظومه رفتارهای اجتماعی انسان را بسیار هدفمندانه وضع نموده است.
نوشته
نوشته
در آیات پرشماری از قرآن کریم، آفرینش همة موجودات با فعل «خلق» به خداوند استناد داده شده است؛ ولی در آیة 54 سوره اعراف، مالکیت «امر» در مقابل مالکیت «خلق» قرار گرفته و در نگاه نخست تقابل بین «خلق» و «امر» از آن برداشت می‌شود. ازاین‌رو مفسران درصدد تعیین معنای «امر» در برابر «خلق» برآمده‌اند. این مقاله، مفهوم امر را از دید مفسران با هدف تحلیل و نقد، بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که دیدگاه‌ها در این زمینه عبارت‌اند از پنج نظریة 1. فرمان، 2. کلام خدا، 3. تدبیر الهی، 4. عالم امر، 5. جنبة امری موجودات، و ادلة این دیدگاه‌ها قابل نقدند. در این میان تنها دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان راه را برای تفسیر قابل دفاع از آیه گشوده است و مقاله حاضر افزون بر تحلیل و نقد جامع دیدگاه‌های دیگر مفسران، گامی دیگر در عرضة نظریة مورد توجه علامه طباطبایی در لابه‌لای تفسیر المیزان برداشته و با ترمیم آن به دیدگاهی نو راه یافته است: تفسیر امر به جنبة غیرتعینی موجودات.
نوشته
برخی از آثار تفسیری، به ویژه در عصر جدید به عنوان «تدبری» یا «تدبرگرا» شناخته میشود. تفسیر المیزان ، اثر علامه طباطبایی، یکی از تفاسیر موسوم به تدبری است . این پژوهش با محوریت سوال از ویژگیهای ایجابی و سلبی تفسیر المیزان در حیطه تدبر، به بررسی رویکرد تدبری این تفسیر پرداخته است . نگاه قاعده مند به مبانی و روش تدبر و به کارگیری آن در مقام تفسیر، در بخش ویژگیهای ایجابی و مصونیت از آسیب های رویکرد تدبری از قبیل سنت گریزی و وحدت گرایی افراطی در بخش ویژگیهای سلبی، سبب شده که در این تحقیق ، تفسیر المیزان ، به عنوان الگوی تدبرگرایی معیار معرفی شود.
نوشته
نوشته
تکیه بر عقل و دانش بشری به عنوان دو منبع اصیل برای فهمی نو از قرآن و هم چنین رویکرد انتقادی به روایات و نگاهی جامعه نگر به قرآن به منظور شناخت علل اصلی سقوط جامعه اسلامی و دریافت آموزه های راهبردی قرآن در زمینه اصلاح و ارتقای امت اسلام در عصر حاضر، المنار را در تفاسیر اهل سنت، ممتاز ساخته است. نقل یا نقد آرای المنار در تفاسیر متاخر، گویای اهمیت، غنا یا دست کم تفاوت اندیشه مولفان المنار نسبت به تفاسیر پیشین است. بازتاب آرای المنار در المیزان روشن است، اما بیش از 140 مورد نقد بر آرای المنار آن هم تنها در دوازده جزء قرآن نشان گر دغدغه و عزم علامه طباطبایی(ره) بر آسیب شناسی المنار در مبانی و روش فهم قرآن و صیانت از حوزه قرآن پژوهی است، امر مهمی که ایشان با استواری و شایستگی از عهده آن برآمدند و روشن ساختند که نام المیزان به حق زیبنده المیزان است
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer