مساله تحریف ناپذیری قرآن دارای اهمیت ویژه‌ای است که اگر به اثبات نرسد، اعتبار قرآن به چالش کشیده و هرگونه استناد به آیات آن، با مشکل اساسی روبرو خواهد شد. دانشمندان اسلامی در این زمینه تلاش بسیاری نموده‌اند که از جمله آنها علامه طباطبائی وآیت الله معرفت می‌باشند. این تحقیق با روش کتابخانه ای وتوصیفی گرداوری شده و به بیان کلیات تحریف و ذکر مبانی نظری آن,به مقایسه دلایل علامه طباطبائی وآیت الله معرفت در مورد تحریف ناپذیری قرآن و همچنین پاسخ آنها به شبهات مطرح در این موضوع, پرداخته است. نتیجه این که اندیشمندان نامبرده, در اثبات تحریف ناپذیری قرآن از دلایل مشابهی استفاده کرده اند با این تفاوت که علامه طباطبایی, بیشتر روی بررسی خود قرآن کریم تاکید دارد.
نوشته
«منابع تفسیر» از مباحث پراهمیت در مناهج تفسیری است. این منابع ریشه در وحی و بازتعریف آن دارند یا برگرفته از تلاش عقلانی و تجربه بشر در طول قرون و اعصار است. تفاوت مناهج و روش های تفسیری، با منابعی که مفسر انتخاب می کند، ارتباط دارد. مقاله حاضر تلاش دارد تا دیدگاه استاد معرفت را درباره منبعیت گفتار صحابه و تابعان به دست آورد و تمایزات این دیدگاه را با علامه طباطبایی بررسی کند. اهمیت گزینش این دو مفسر در آن است که یکی به شدت به منبع قرآن به قرآن توجه کرده و دیگری بر روایات و آثار تفسیری تمرکز دارد. مقاله حاضر به ترتیب، دیدگاه تطبیقی استاد معرفت و علامه طباطبایی را درباره اقوال صحابه و تابعان بررسی کرده است. این مقاله دلیل حجیت و اعتبار هر یک از منابع مذکور و مشترکات و امتیازات نظر ایشان با علامه طباطبایی را بررسی کرده است. نتیجه بررسی، آن است که ریشه اختلاف نظر، به درهم آمیختگی علوم ابزاری و علوم منبعی تفسیر، تفاوت در تعریف تفسیر و تفکیک ناشدگی اصطلاحات تفسیر و تبیین قرآن برمی گردد.
نوشته
«منابع تفسیر» از مباحث پراهمیت در مناهج تفسیری است. این منابع ریشه در وحی و باز تعریف آن یا برگرفته از تلاش عقلانی و تجربه بشر در طول قرون و اعصار دارد. تفاوت مناهج و روش های تفسیری ارتباط با انتخاب مفسر در منابع دارد. مقاله تلاش دارد دیدگاه استاد معرفت را در باره منابع اثری کسب و تمایزهای دیدگاه‌ ایشان را با علامه طباطبایی بررسی کند. این دو مفسر یکی به شدت به منبع قران به قرآن توجه کرد و دیگری بر روایات و اثار تفسیری تمرکز دارد. در مقاله ابتدا دیدگاه تطبیقی استاد و علامه طباطبایی را در باره منابع قرآن، و روایات وحیانی و تاریخی شامل: سنت پیامبر اکرم (ص) سنت اهل بیت (ع)، بررسی کرده است. تلاش شده دلیل حجیت واعتبار هر یک از منابع مذکور و مشترکات و امتیازات نظر دو دیدگاه بررسی شود. محصول بررسی آن که ریشه اختلاف نظراین دو مفسر، به در هم آمیختگی علوم ابزاری و علوم منبعی تفسیر، تفاوت در تعریف تفسیر و تفکیک ناشدگی اصطلاحات تفسیر و تبیین قرآن بر می گردد.
نوشته
از جمله شخصیتهای بارز معاصر در حیطه قرآن پژوهی علامه طباطبایی و آیت الله معرفت میباشند، که آثار بر جای مانده از این دو عالم شیعی، پاسخگوی بسیاری از مسائل علوم قرآنی بوده است. از آنجا که علوم قرآنی دانشی متشکل از علوم مختلف است، این پژوهش در صدد مقایسه اندیشه و دیدگاه این دو عالم بزرگ در برخی از این علوم ) ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه( به روش توصیفی - تحلیلی و با ابزار کتابخانهای است. با بررسی دیدگاههای این دو اندیشمند روشن میگردد که هر دو قائل به نسخ به معنای حقیقی آن در قرآن بودهاند. علاوه بر این آیت الله معرفت با طرح نسخ مشروط، یک قاعده کلی )هر ناسخ و منسوخی در گرو حالت ویژه و قید مصلحت است( به دست میآورد و با ارائه نسخ تمهیدی، بسیاری از مسائل قرآنی را تحلیل و تبیین مینماید. در باب محکم و متشابه نیز دیدگاهها تقریبا یکسان است، به طوری که هر دو شخصیت معتقداند تشابه در آیات قرآن به معنای مطلق آن، که قابل درک و فهم نباشد، هرگز در قرآن راه ندارد. البته آیت الله معرفت در بیان و درک این مبحث نسبت به علامه طباطبایی از نوآوری بیشتری برخوردار است.
نوشته
در ارتباط با قرآن کریم دانشی شکل گرفته است به نام علوم قرآنی که برخی از دانشوران علوم قرآنی در کتاب ‌هایی مستقل مانند «التمهید فی علوم القرآن» نوشته آیت الله معرفت و برخی دیگر از آنان از جمله مرحوم علامه طباطبایی در ضمن کتب تفسیر از این علوم بحث کرده‌اند، از این رو در پایاننامه حاضر به تحقیق در زمینه مقایسه و بررسی دیدگاههای این دو قرآن پژوه پرداخته ایم. در این تحقیق ضمن تعریف علوم قرآن، ابتدا به پیشینه و نحوه پیدایش آن پرداخته شده است تا با سیر صعودی این علوم تا قرن حاضر و مرز و گستره آن آشنا شده و در راستای آن بتوانیم به مقایسه و بررسی در حوزه ی موضوعی علوم قرآن در آراء این دو اندیشمند یعنی آیت الله معرفت(ره) و علامه طباطبایی(ره) به پژوهشی مفید دست یابیم. لذا پس از آشنا شدن با علوم قرآنی به بررسی دو دیدگاه در موضوعات مختلف این علوم از قبیل: وحی، نزول قرآن، وحیانی بودن الفاظ، تأویل، جمع آوری قرآن، نسخ، محکم و متشابهات، اعجاز و تحدّی، حروف مقطّعه، حجّیت خبر واحد، قرائات، عدم تحریف پذیری قرآن و... پرداخته شده است. نحوه کار در این پژوهش بدین گونه بوده است که ابتدا به بررسی لغوی و اصطلاحی موضوع مورد نظرپرداخته شده است سپس سعی بر آن بوده است نظراتی که این دو اندیشمند در علوم قرآنی مرقوم فرموده اند را به صورت مبسوط آورده و بصورت بررسی و تبیین، مقایسه و گهگاهی نقد گونه به آنها بپردازیم.
نوشته
نوشته
چکیدهموضوع تحقیق حاضر تفسیر فراتاریخی قرآن کریم است که با تأکید بر دیدگاه های علامه طباطبایی و آیت الله معرفت به انجام رسیده است. مسئله تحقیق این است که آیا می توان از قرآن تفسیری فراتاریخی به دست داد؟ فرضیه تحقیق آن است که در قرآن پاره ای از گزاره های حقیقی وجود دارد که به طور ذاتی عمومیت دارند و در عصر نزول ناظر به مصادیق آن عصر بودند و در اعصار دیگر قابل انطباق بر مصادیق دیگر می توانند باشند. نیز پاره ای از گزاره های قرآن خارجی اند و فقط ناظر به مصادیقی اند که در عصر نزول وجود داشتند؛ اما از چنین گزاره ها نیز می توان با الغای خصوصیت به گزاره های عام دست یافت که شامل مصادیق اعصار دیگر هم باشد. برخی از مهم ترین مبانی این تحقیق، جهان شمولی هدایت قرآن و برخورداری قرآن از بطون و همراهی قرآن با مقتضیات تمام اعصار بر اساس نظریه های نسخ های مشروط و تمهیدی آیت الله معرفت، و نیز عقلانیت حاکم بر آموزه های قرآنی است. در این تحقیق بیست نمونه از آیات قرآن که یا حاوی گزاره های حقیقی و بالذات عام اند و یا شامل گزاره های تاریخی اند ولی با الغای خصوصیت قابلیت تعمیم دارند، بررسی شده اند. آیه نفی حرج از جمله آیات بالذات عام و آیه سئوال از اهل ذکر از زمره آیاتی به شمار می آید که با الغای خصوصیت قابلیت تعمیم دارند.کلیدواژه ها: تفسیر فراتاریخی، گزاره های حقیقی، گزاره های تاریخی، جهان شمولی قرآن، تعمیم پذیری قرآن، بطون قرآن
نوشته
قواعد تقسیر از دیرباز در تفاسیر و کتب علوم قرآن و فریقین مطرح بوده است ، یکی از این قواعد "قاعده ی جری و تطبیق" است که اجرای آن در تفسیر آیات ، یکی از راهکارهای تداوم حیات و جاودانگی قرآن و تفسیر زنده ی آن است.هدف این تحقیق اثبات قاعده ی جری و تطبیق و تأویل از منظر اهل بیت علیهم السلام ، با بهره گیری از بیانات دو اندیشمند معاصر ، علامه طباطبایی و آیت الله معرفت است ، و همگام با ایشان از نظرات مفسران و دانش پژوهان قرآنی در تقویت و تبیین موضوع استفاده شده است.این پژوهش شامل سه بخش است که در بخش نخست به کلیات موضوع پرداخته شده و در بخش دوم که به چند فصل و گفتار تقسیم بندی گردیده ، به پیدایش قاعده ی جری و تطبیق و تأویل و رابطه ی آن با تفسیر از دیدگاه علامه و معرفت و همچنین تعاریف مولفان و محققان از قاعده ی جری و سرانجام به مقایسه نظرات و اشتراکات و افتراقات آنان توجه شده و در بخش سوم ، جمع بندی و نتیجه گیری موضوع بیان شده است.از نتایج حاصل از این تحقیق شناسایی مبتکر این قاعده ، تعریف لغوی و اصطلاحی قاعده ی جری و تطبیق و تأویل و بیان دلایل قرآنی و روایی و ذکر برخی ویژگی های دیگر و آشنایی با آموزه های اهل بیت (ع) در طریق استفاده از قرآن و با هدایت خود قرآن و تبیین موضوع جری و تطبیق است. در پرتو این ایده شهری از علم بنیان نهاده شده و هزاران ناگفته از قرآن عیان گشته ، که همگی به بیان تازگی و همیشگی بودن آیات قران می پردازد.(... القرآن نزل فی اقوام و هی تجری فی الناس الی یوم القیامه ... )
نوشته
نسخ به معنی زایل کردن و از بین بردن چیزی به واسطه چیزی دیگر است که پس از آن می آید. چنان که می گویند خورشید سایه را نسخ کرد و پیری جوانی را؛ و از این واژه گاه معنی «ازاله» و گاه معنای «اثبات» و گاهی هر دو امر برداشت می شود، شبهات زیادی درباره انگیزه نسخ آیات قرآن وجود دارد و پاسخ های بسیاری به آنها داده شده که از این میان دیدگاه علامه طباطبایی رحمه الله به عنوان شاخص تفسیر شیعی و آیت الله معرفت رحمه الله به عنوان شاخص علوم قرآنی شیعی اهمیت بسیاری دارد. در این نوشتار، نخست، به مفهوم شناسی مساله نسخ و تعاریف دو عالم بزرگوار و سپس به بیان اقسام نسخ از دیدگاه ایشان پرداخته شده است؛ سپس به حکمت های نسخ در قرآن از منظر علامه و آیت الله معرفت رحمه الله پرداخته شده که در مجموع چهار حکمت: تبعیت از شرایط، تخفیف، آزمایش، و ضرورت حرکت تدریجی به دست آمد. البته آیت الله معرفت رحمه الله معتقد بودند تقریبا تمام آیات منسوخ از نوع نسخ مشروط هستند. در پایان مقایسه عملکرد این دو بزرگوار در آیات منسوخ انجام شد و مشخص شد دو حکمت تخفیف و تبعیت از شرایط در آنها جاری است.
نوشته
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer