تحلیل معانی اوصاف الهی ، یا همان مساله زبان دین در الهیات مسیحی و اسلامی ، دارای پیشینه طولانی است . این موضوع در علم فلسفه دین در حال حاضر دارای رویکردهای فراوان ، متفاوت و گاه متعارض است . رویکرد علامه طباطبایی و توماس آکوئیناس در زباندین ، شناختاری و ناظر به واقع بودن آن را می رساند علامه اسلوب زبان دین را همان اسلوب زبان عرف عام ، البته با تفاوت هایی می داند واز آنجا که در زبان عرف عام از صناعات ادبی ای چون تمثیل نیز استفاده شده است، وجود تمثیل را در زباندین می پذیرد که البته ریشه در واقعیت داشته و جهت فهم بهتر مطلب ارائه میگردد ، اما در نظریه زبان دینی توماس آکوئیناس کل زبان دین ، تمثیلی دانسته شده است ، که علاوه بر ناسازگاری درونی این نظریه ، اشکالات فراوانی نیز به آن وارد است و نمی تواند معرفت جدیدی در باب تحلیل اوصاف الهی ارائه کند .
نوشته
دیدگاه های گوناگونی درباره معناشناسی اوصاف الهی و سخنگفتن از خداه ست که از یکسو بیانگر اهمیّت مساله زبان دین، و از سوی دیگر نمایانگر کوشش الهی دانان و فیلسوفان دین در شناخت خداوند و توصیف اوست. یکی از این دیدگاه ها نظریه تشبیه در عین تنزیه یا جمع تشبیه و تنزیه است که مدعی است تنزیه وتعالی خداوند از مخلوقات مانع تدانی و قرب و معیّت او با آنها نیست. این دیدگاه، هم با شواهدی از متون مقدّس دینی و مذهبی قابل تایید است و هم از سوی برخی حکیمان الهی و فیلسوفان مسلمان پذیرفته شده است. علامه سیّدمحمد حسین طباطبایی با عنایت به مبانی حکمت متعالیه، مفاهیم دینی در باب صفات الهی را جامع میان نفی و اثبات می داند و بر دیدگاه جمع تشبیه و تنزیه تاکید می کند .این نوشتاربه بررسی دیدگاه علامه طباطبایی چونان نمونه ای از توانمندی های فلسفه اسلامی در مساله زبان دین می پردازد.
نوشته
مقاله ذیل به تبیین دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر زبان دین (قرآن) می پردازد. نویسنده پیش از بررسی زوایای گوناگون نظریه علامه، به دیدگاه های مختلف در تفسیر زبان دین اشاره کرده است که عبارتند از: 1. غیرشناختاری؛ 2. زبان عرفی؛ 3. زبان تمثیلی؛ 4. زبان نمادین؛ 5. زبان اسطوره ای؛ 6. زبان اخلاقی؛ 7. زبان تأویل و رمز؛ 8. پرستش و تمجید؛ 9. زبان خاص؛ 10. زبان تلفیقی؛ 11. چند ساحتی. علامه، نظریه خود را به صورت شفاف و مبسوط تبیین نکرده است تا از دیگر آرا تفکیک شود. نویسنده با فحص در آثار گوناگون وی، نظریه اش را «زبان عرفی خاص» استنباط می کند که تفسیر و شناخت آن بر اساس پارامترهای عرفی انجام می گیرد؛ اما زبان قرآن، با زبان عرفی تفاوت هایی دارد که مهم ترین آن دینی و نزول آن از عالم بسیط و مجرد است. در عین حال، علامه کاربرد انواع مختلف زبان مانند تمثیلی و اسطوره ای را در بعض آیات می پذیرد و در بعض آیات، تفسیر اسطوره ای و تمثیلی را که از سوی بعض معاصران اهل تسنن و تشیع طرح می شود برنمی تابد که در متن مقاله بدان اشاره خواهد شد.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer