علامه طباطبائی در آثار علمی و سیره عملی خود شاخصه­های آزاداندیشی را متبلور ساخته است. تحقیق پیش­رو با روش کتابخانه­ای و با محوریت المیزان شاخصه­های آزاداندیشی در تفسیر را از منظر علامه مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که مهم­ترین اشکال دیگر مفسران از منظر علامه نبود آزاداندیشی است. هر چند علامه از تعبیر آزاداندیشی برای بیان مقصود خود استفاده نکرده است، اما با تعابیری مشابه، نظر خود را در اشکال عمده تفاسیر بیان کرده است. از نظر علامه تفاسیر روایی از نظرات صحابه متاثر بوده است و تفاسیر کلامی نیز بیشتر از این که تفسیر قرآن باشند آینه اعتقادات مذهبی مفسراند. از نظر علامه، انس انسان به عادت و محسوسات و علم­زدگی از موانع بزرگ آزاداندیشی است. علامه ارائه تطبیق و تاویلات ناروا را به جای تفسیر قرآن از لوازم ترک آزاداندیشی می­داند. سیره عملی علامه نیز نشانگر شاخصه­های آزاداندیشی است؛ شاخصه­هایی از قبیل: حقیقت­گرایی و حق محوری، شجاعت نقد، دقت نظر، احاطه علمی، دقت، منشایابی و بیان مبانی و لوازم، تفکیک علوم و عرصه­های علمی از همدیگر و استقبال از نقد دیگران.
نوشته
با وجود پژوهش‌هایی که نسبت امنیت و آزادی را بررسی کرده‌اند، هنوز ارتباط این دو، به‌ویژه در چارچوب دین، به‌خوبی تبیین نشده است. علامه طباطبایی( از آن‌گونه اندیشمندانی است که در آثار خود، از‌جمله کتاب المیزان، به دو مقولة امنیت سیاسی و آزادی اشاره کرده است. پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که علامه طباطبایی( چه نسبتی را میان امنیت سیاسی و آزادی ترسیم می‌کند. در پاسخ به این پرسش، بیان می‌گردد که علامه طباطبایی( قایل به برقراری نسبتی تعاملی میان امنیت سیاسی متعالی و آزادی متعالی در اجتماع تعاونی است، به‌گونه‌ای که شهروندان آن اجتماع، افزون‌بر برخورداری از امنیت سیاسی، آزادی نیز دارند. برای اثبات این مدعا، با روش تحلیل محتوا، آثار علامه طباطبایی(، به‌‌ویژه کتاب تفسیری المیزان، فهم و تجزیه‌و‌تحلیل شده است. در این مقاله، کوشیدیم تا نشان دهیم در اندیشة علامه طباطبایی برقراری نسبت تعاملی میان امنیت سیاسی و آزادی در پرتو قوانین دینی اجتماع تعاونی‌ای را پدید خواهد آورد که در آن، انسان به کمال مطلوب خود خواهد رسید. یکی‌از مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق این است که کمال انسانی و تحقق جامعه‌ای مطلوب در گرو تنظیم رابطة‌‌ امنیت سیاسی و آزادی، به‌ویژه در چارچوب دین، است.
نوشته
Footer