بعضی قرآن‌پژوهان هم‌صدا با برخی مفسران معاصر با قرائت ویژه از آیة «تبیان» و پاره‌ای روایات اهل‌بیت مدعی انحصار تبیان هرچیز بودن قرآن، تنها برای پیامبر و اهل‌بیت شده‌اند. در مقابل، حکیم فرزانه، مرحوم علامه طباطبایی( همگام با دیگر مفسران، ضمن پذیرش قرائت رایج آیة یاد شده، با اقامة ادله‌ای استوار؛ از جمله: تدبر در قرآن، ارجاع متشابهات به محکمات و ذو مراتب بودن هدایت قرآن؛ اولا: دلالت آیة تبیان را برای همگان(اهل تدبر وافراد مستعد) و برای همه‌چیز(قلمرو امور هدایتی) به دلالت لفظی دانسته؛ ثانیا: ادعای انحصار تبیان هرچیز بودن قرآن، تنها برای پیامبر( و اهل‌بیت( را برنتافته است. نوشتار حاضر با رویکردی تفسیری ـ تحلیلی نقد و نظر علامه را بر نظریة یادشده تبیین میکند.
نوشته
آیه تبیان یکی از آیات مورد بحث میان مفسران است. در باره تبیین کنندگان آیات قرآن اختلاف نظر است. علامه طباطبایی ضمن پذیرش قرائت رایج آیه تبیان، با استناد به دلایلی نظیر: «دعوت خدا به تدبّر در قرآن»، «امکان ارجاع آیات متشابه به آیات محکم»، «ذو بطون بودن آیات قرآن» و«ذو مراتب بودن هدایت و فهم قرآن»، دلالت آیه را برای همه افراد مستعد و بهره‌مند از لوازم تدبّر و نسبت به همه چیز به دلالت لفظی دانسته و بر این باور است که لازمه فرض صحّت روایات بیانگر وجود علم گذشته، آینده و حوادث پیش‌رو تا روز قیامت در قرآن، این است که در واژه تبیان تصرف نموده و دلالت آن را اعم از دلالت لفظی و فرا لفظی دانست. یادکرد دو نکته مزبور از گفتار علامه، آشکارا بیانگر این حقیقت است که وی در تفسیر آیه تبیان میانه‌روی نموده و از قرائت‌های اکثری و اقلی آن اجتناب ورزیده است. مقاله حاضر، ضمن بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر آیه تبیان، به نقد و تحلیل یکی از قرائت‌های اکثری از آن که در میان برخی از مفسران طرفدارانی دارد، پرداخته است.
نوشته
واژگان اضداد به دلیل نقش مهمی که در تفسیر آیات دارند، از دیرباز مورد توجه مفسران قرآن قرار گرفته اند. برای دست یافتن به یک تفسیر روشن از معنای چنین کلماتی که در عین وحدت دارای دو معنای متضادند، به ویژه در آیات قرآن، باید به دیدگاه مفسران صاحب نظر و لغت شناسی که در شناخت این کلمات تبحر دارند، و با ارائه شواهد و قرائن تفسیر شایسته ای از آنها ارائه می دهند، مراجعه کرد. ازاین رو این مقاله قصد دارد بعد از ارائه گزارشی از پیشینه مبحث اضداد و اختلاف نظر بزرگان علم لغت در زمینه وجود این الفاظ در زبان عربی و آیات قرآن، به بررسی این پدیده غیرقابل انکار زبانی، در تفاسیر قرآن بپردازد. انتخاب تفسیر تبیان شیخ طوسی و المیزان علامه طباطبایی از میان تفاسیر موجود به دلیل دقت نظر و توجه هر دو مفسر به اهمیت و جایگاه اضداد در تبیین و تفسیر آیات قرآن بوده است. ازجمله نتایج این مقاله، تایید وجود پدیده اضداد در زبان عربی و قرآن از جانب هر دو مفسر، توجه و بهره گیری از معنای متضاد این کلمات در تفسیر آیات، گسترده تر بودن مبحث اضداد در تبیان نسبت به المیزان و نیز توجه هر دو مفسر به عوامل پیدایش اضداد در زبان است.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer