نیت به عنوان یک فرآیند ذهنی، جایگاه مهمی در فلسفه اخلاق دارد. جهت تحلیل ماهیت نیت و بررسی نقش معناشناختی، ارزش شناختی و وجود شناختی آن در اخلاق به دو فیلسوف برجسته اخلاق یعنی علامه طباطبایی و مایکل اسلوت نظر شده است. در این راستا نقش نیت در فعل و فاعل اخلاقی و رابطه آن با منش فاعل مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت رویکرد تقریبا مشابهی در باب معنای نیت از نظر دو فیلسوف یافت می‌شود؛ منتها در باب نقش معناشناختی، ارزش شناختی و وجودشناختی نیت در اخلاق تفاوت‌هایی دیده می شود که حاکی از اختلاف آنها در متن و بستر اندیشه است.
نوشته
در اخلاق هنجاری، این، اخلاق فضیلت است که در مقابل اخلاق وظیفه گرا و پیامدگرا، بیش‌ترین محوریت را به مباحث نیت و منش و تاثیر آنها در فعل اخلاقی می‌دهد. در این رساله ما نظر علامه طباطبایی، فیلسوف فضیلت گرای اخلاق اسلامی و مایکل اسلوت، فیلسوف فضیلت‌گرای اخلاق غرب را در رابطه با نقش نیت و منش در فعل اخلاقی، بررسی می‌کنیم. علامه و اسلوت در تشابه با یک‌دیگر، نیت را یک فرایند ذهنی قبل از فعل می‌دانند که ناظر به غایت فعل بوده و مهم‌ترین عامل از لحاظ معنایی و ارزشی در اخلاقی بودن فعل است؛ با این تفاوت که علامه رضایت خدا از روی ایمان و اسلوت، خیرخواهی و دلسوزی از روی عشق و مراقبت را محتوای مورد قبول در نیت اخلاقی می‌دانند. هر دو منش را ویژگی و خصوصیت ثابت و پایداری عنوان می‌کنند که فعل از روی آن به سهولت صادر شده و برای اکتساب و تغییر آن تکرار عمل، ضروری است. مهم‌ترین و تنهاترین عامل در تعریف فعل اخلاقی از نظر اسلوت نیت و از نظر علامه علاوه بر نیت، منش و به طور خاص فضیلت ایمان است. در معرفی منبع معرفت شناسی فعل اخلاقی از سوی علامه به منابع درونی و بیرونی در فاعل اخلاقی برمی‌خوریم که بیش‌تر ناظر به رویکرد دینی ایشان است، در حالی‌که اسلوت تنها منبع را خود فاعل معرفی می‌کند. در رویکرد فلسفی و اخلاقی، مایکل اسلوت رویکردی خاص گرا دارد؛ در حالی‌که علامه حالتی میانه بین خاص گرایی و عام گرایی اختیار می‌کند. در بررسی دینی یا سکولار بودن اخلاق آنها به نظر علامه، ایمان به خدا شرط ضروری صدور فعل اخلاقی‌ست، ولی به نظر اسلوت فرد کافر هم می‌تواند عمل اخلاقی انجام دهد. لذا در توضیح نقش منش و نیت در فعل اخلاقی، علامه به وابستگی دین و اخلاق و اسلوت به استقلال آنها از یک‌دیگر اذعان دارد.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer