بهترین دلیل گره‌گشا در جهت اثبات وجود «بطن» برای آیات قرآن کریم، دلیل قرآنی است. بر این اساس از دیرباز، برخی از دانشوران قرآنی از مفاد پاره‌ای از آیات شریفه در جهت یادشده استفاده نموده‌اند. گرچه آیه‌ای که مستقیم و با صراحت حکایتگر وجود بطن برای آیات قرآن کریم باشد، وجود ندارد، اما فراز «ما فرّطنا فی الکتاب من شی‌ء» در آیه 38 انعام و دیگر آیات، به ضمیمه برخی از مقدمات، حکایت از این دارد که معارف قرآن، منحصر در معارف برآمده از ظاهر آیات نیست. در این مقاله پس از بیان نظرات جمعی از مفسّران فریقین؛ به‌ویژه مفسران شیعه نظیر علامه طباطبایی، جوادی آملی و مصباح یزدی چنین نتیجه گرفته شد که: دلالت جمله «ما فرّطنا فی الکتاب من شی‌ء» بر آمیخته بودن لایه ظاهری آیات قرآن با لایه باطنی، امری حتمی و ضروری خواهد بود؛ در غیر این صورت، مفاد عام مستفاد از این جمله، دچار آسیب می‌شود و درستی مدلول ظاهری آن با مشکل مواجه می‌گردد و نیازمند به توجیه خواهد بود؛ البته نوع دلالت مذکور، مطابقی یا التزامی نخواهد بود، بلکه از نوع دلالت «اشاره‌ای» است.
نوشته
هدف از بحث آشنایی با ماهیت بطن قرآنی از نگاه علامه طباطبایی و علامه معرفت و نیز آشنایی با آراء آنها در مورد این است که بطن قابلیت فهم را ندارد مگر بواسطه خداوند متعال و یا الراسخون فی العلم. علاوه بر آن در صورتی که بطن قرآن قابلیت فهم را داشته باشد بحث خواهیم کرد که آیا واحد است و یا دارای مراتب متعدد می باشد؟ شیوه بحث ما در این پایان نامه به صورت وصفی تحلیلی و نیز تطبیقی و مقایسه ای می باشد، چرا که ما آراء علامه طباطبایی و علامه معرفت در باب بطن قرآنی و نیز فهم و تعدد مراتب آن را در ضمن توصیف، مقایسه کرده و به صورت تطبیقی بررسی کرده ایم. امام مهمترین نتایجی که بدست آوریم عبارتند از: 1- معنای بطن در نگاه علامه طباطبایی عبارت است از حقیقت واقعی ای که بیانات قرآنی همچون حکم و موعظه بر آن تکیه می کند و در تمام آیات قرآنی اعم از متشابه و محکم وجود دارد. لکن مانند مفاهیمی که الفاظ بر آنها دلالت دارد نیست. در حالی معنای بطن قرآنی در نگاه علامه معرفت عبارت از مفهوم عامی است که از فحوای آیه انتزاع می شود که این امر به واسطه حذف آیه از حیثیت هایی که آن را به مورد نزولش تخصیص می دهد انجام می شود. 2- علامه طباطبایی معتقد است که علم تاویل اختصاص به خدای متعال دارد و (و) که در آیه شریفه (والراسخون فی العلم) بکار رفته برای استیناف است در حالی که علامه معرفت معتقد است که غیرخدای متعال نیز از باب قاعده لطف الهی، علم به تاویل دارند و (و) در آیه شریفه (والراسخون فی العلم) واو عطف است نه استیناف. 3- علامه طباطبایی معتقد است که از جمله علت های تعدد مراتب بطن قرآن کریم این است که این تعدد بر حسب تعدد مراتب و مقامات اهل قرآن و نیز تعدد مراتب طهارت معنوی برای سالکین است. در حالی که از جمله علت های تعدد مراتب بطن قرآن کریم در نگاه علامه معرفت، تعدد قوه فهم خواننده قرآن است و نیز از ویژگیهای قرآن کریم به حساب می آید و اینکه کتابی جامع و جاویدان است.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer