هدف اصلی این پژوهش مقایسه‌ای هدفمند بوده که بر اساس آن، روش‌شناسی تفسیری محمّد عزّت دروزه در تفسیر الحدیث و علاّمه طباطبایی در المیزان و بررسی علوم و مفاهیم قرآنی مبتنی بر مطالعه موردی سوره احقاف به روش کتابخانه‌‌ای در پرتو آیات قرآن و روایات تدوین گردیده است. در روش تفسیر تنزیلی دروزه مبانی خاصی که متفاوت با مبانی سایر تفاسیر متعارف باشد، دیده نمی‌شود، وی بیشتر به سبک تفسیر موضوعی گرایش داشته‌اند و کار مهم ایشان نوآوری در سبک تفسیری بوده است. در روش تفسیری علاّمه که تفسیری ترتیبی است، تفسیر قرآن به قرآن و استنباط ناگفته‌های ریز تفسیری مشهود است. دستاورد این پژوهش به روش تطبیقی بیان شده و برتری روش تفسیری هر مفسّر نسبت به دیگری با ارائه مستندات متنی بیان گردیده است. امتیازات و کاستی‌های دو تفسیر بیشتر بر مبنای مطالعه موردی سوره احقاف حاصل گردیده است. تفسیر دروزه از امتیازاتی همچون ایجاز، عقل گرایی، تأکید بر نظم و سیاق آیات و ... و از جمله کاستی‌های آن، فقدان تاریخ مندی دقیق آیات، نقل روایات متناقض، تعصّب فرقه‌ای و... بوده و از جمله امتیازات تفسیر المیزان، تفسیر قرآن به قرآن، ژرف نگری، اکتفا به حداقل نقل روایات، اهتمام به سیاق آیات و ... و از جمله کاستی‌های آن، عدم پایبندی مطلق به ایده اصلی خود، نقل روایات متناقض و بدون سند و ... بوده است. بر اساس این پژوهش با بررسی تطبیقی علوم و مفاهیم قرآنی، در برخی موارد روش تفسیری دروزه نسبت به علاّمه برتر بوده و در بیشتر موارد، نظرعلاّمه نسبت به دروزه برتری داشته است. روش تفسیر تنزیلی تاکنون دستاورد خاصی که متمایز با روش تفسیر ترتیبی باشد، در بر نداشته است؛ گرایش نگارنده بر همان تفسیر ترتیبی است که توقیفی بودن آیات و سوره‌ها از شاخصه‌های بارز آن است.
نوشته
Footer