یکی از مهم‌ترین روش‌های بیان و تفهیم مطالب روش استفهام و پرسش و پاسخ است. در قرآن‌کریم نیز آیات فراوانی به صورت پرسشی مطرح شده است. استفهام‌های موجود در قرآن‌کریم گاهی از سوی خداوند و در مواردی از سوی پیامبران، ملائکه، مردم، ابلیس و ... صادر شده و مخاطب آنها نیز فرد یا گروه خاص و یا عموم افراد است. استفهام به اعتبارات مختلف تقسیماتی ولی آنچه در این مقاله بیشتر مورد توجه قرار گرفته از حیث معنا است که به دو قسمت حقیقی و مجازی تقسیم می‌شود. برای پی‌بردن به معانی مجازی و حقیقی استفهام‌ها، علاوه بر ویژگی ادات استفهام، ذوق بلاغی و ادبی نیز دخیل می‌باشند؛ بنابراین معانی و تفاسیری که مفسرین شیعه و سنی در مورد آیات ارائه داده‌اند، در برخی موارد اشتراکات و افتراقاتی دارند و در مواردی نیز برخی از مفسرین هیچ‌گونه تبیینی در مورد استفهام‌ها ننموده اند. در این مقاله به بررسی برخی از استفهام‌های موجود در دو سوره بقره و آل ‌عمران از دیدگاه علامه‌طباطبایی (مفسرشیعه) و زمخشری (مفسر اهل‌سنت) در قالب افتراقات و اشتراکات استفهام، پرداخته می‌شود تا تفاوت دیدگاه این دو مفسر در این باره روشن گردد.
نوشته
بامطالعه تسنیم و دقت در آراء تفسیری آیت‌الله جوادی آملی به وجود اختلاف‌نظرهایی بین دیدگاه ایشان و علامه طباطبایی که هردو از مفسران معاصر و صاحب‌نظر در تفسیر قرآن کریم می‌باشند پی می‌بریم و متوجه این نکته می‌شویم که المیزان علامه با همه ارزش و اعتباری که دارد در پاره‌ای از موارد توسط شاگرد ایشان موردنقد قرارگرفته است. با بررسی آثار موجود در این زمینه چون رساله مستقل در این موضوع در دست نبود ازاین‌جهت نگارنده بر آن شد که موضوع پایان‌نامه خویش را بررسی این اختلاف‌نظرها قرار دهد تا ضمن آشنایی هرچه بیشتر با این آراء، خواننده را برای دقت بیشتر و دریافت نظرات جدید در تفسیر کلام وحی به تأمل و تکاپوی علمی وا‌دارد تا به نظرات جدید در تفسیر دست یابد که موجب گسترش مفاهیم قرآن در بین پژوهشگران گردد و زمینه‌ی تحقیق بیشتر در این حوزه فراهم شود.روش کار در انجام این تحقیق به این صورت است که ابتدا در هر موضوعی عنوان اختلاف‌نظر، آیه و ترجمه آیه، نظر مفسران، نظر علامه طباطبایی، نقد آیت‌الله جوادی آملی و در پایان جمع‌بندی از نظرات ذکر گردیده است.ازجمله موضوعاتی که از سوره آل‌عمران در این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است عبارت‌اند از:واو والراسخون، واژه شهادت، استثنا در تقیه، آل در کلمه الکتاب و الحکمه، پیامبر بودن حواریون، دعوت به مباهله، مجادله یهودیان و مسیحیان، تغییر قبله، پیمان گرفتن از انبیاء و غم ممدوح و مذموم.کلیدواژه:قرآن، مفسران، سوره آل‌عمران، علامه طباطبایی، آیت‌الله جوادی آملی،تفسیر المیزان، تفسیر تسنیم، نقد.
نوشته
آیۀ هفتم سورة آل عمران به مبحث مهمی از مباحث علوم قرآنی اشاره دارد و مفسران غالبا در ذیل آن به بررسی محکم و متشابه میپردازند. آیة الله جوادی هم در تفسیر تسنیم بدان پرداخته است . و آراء و افکار خود را که غالبا وامدار المیزان است مطرح نموده و به شرح و بسط هایی پرداخته که این امر در برخی موارد، سبب بروز تضادهایی درون متنی شده است . در ادامه به بررسی دیدگاه های ایشان پرداخته تضادهای درونی آن را بیان نموده و آراء ایشان را با دیدی منصفانه توصیف و تحلیل مینماییم .
نوشته
از عمده ترین تفاوت های میان دو روش تفسیر اجتهادی و نقلی، نحوه تعامل آن ها با روایات است؛ تا جایی که اختلافات مبنایی موجود میان این دو روش تفسیری و بروز تعارض های جدی در نحوه برخورد با آیات و روایات در قرون اخیر و نتایج حاصل از آن، بررسی دقیق آن ها را حائز اهمیت می سازد. این جستار در صدد است با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی محکم و متشابه در روایات، ذیل آیه ۷ سوره آل عمران پرداخته و آن را با نظر علامه طباطبائی مقایسه نماید. در این راستا، نظر صاحب المیزان با تفاسیر روایی نور الثقلین، البرهان، کنز الدقائق، الصافی، قمی و عیاشی مقایسه شده و پس از دست یابی به تعریفی جامع، میزان انطباق آن ها با آیه شریفه و روایات مرتبط، ارز یابی شده است. از جمله نتایج پژوهش این است که بنابر شیوه اجتهادی علامه، در استفاده توام از عقل و نقل و اعتقاد به عدم حجیت خبر واحد در غیر مسائل فقهی، خصوصا اصول دین و معارف تفسیری، مشخص می شود نظر علامه با روایات هم خوانی کامل دارد؛ ضمن اینکه برخلاف غالب تفاسیر روایی به تعارض ظاهری میان روایات متنوع نیز پاسخ می دهد. دیگر اینکه معصوم علیه السلام، بنابر وظیفه ای که در هدایت مردم دارد، عالم به تمامی قرآن است و خارج ساختن علم به حتی یک آیه از قرآن از گستره علمی ایشان، در معنای نقض غرض مسئولیتی است که به عنوان ولی الهی از سوی خدا بر عهده وی نهاده شده و منافی حکمت خداوندی است؛ اما این امر منافاتی با انحصار علم به تاویل به خدا در آیه شریفه ندارد.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer