Toggle navigation
کتابخانه
کتاب ها
مقاله ها
بریده متون
پایان نامه ها
گرد همایی ها
منتشر نشده ها
دیداری شنیداری
آلبوم
تصویر
صدا
ویدیو
سلوک شخصی
خانه ها
زندگی نامه و خاطرات
خاندان علامه
نامه ها
خودنوشت
ذوقیات هنری
مدرسه فکری
اساتید-جلسات-شاگردان
هانری کربن
جستجو
دیدگاه علامه طباطبایی در حوزه زیبایی شناسی و اخلاق
در میان مفسران، دیدگاههای علامه طباطبایی در مباحث مربوط به زیبایی و اخلاق، از غنا و برجستگی خاصی برخوردار است. نگارنده تلاش کرده است تا در حد توان، به دیدگا ههای زیبایی شناسی و اخلاق علامه در المیزان بپردازد. در این راستا، چیستی زیبایی و زشتی و رابطه میان اخلاق و زیبایی در نگاه علامه تبیین شده است و روشن گردیده که ایشان، زیباییهای اخلاقی را نسبی و اضافی میداند که بخشی از آن ثابت، و بخش دیگر متغیر است. وی همچنین استناد زیباییها به خداوند را به صورت برهانی و مستدل مطرح و چگونگی انتساب زینت بخشی اعمال به شیطان را به خوبی تبیین می کند. در باب حکمت های زیبایی، علامه بیان دقیق و منحصر به فردی دارد و در شرح زیباییهای اخلاقی مطرح شده در قرآن، تفسیرهای ارزنده ای ارائه می دهد.
نوشته
از معرفت شناسی علامه طباطبایی تا تفکر چندوجهی در تربیت زیباشناختی با نگاهی به قرآن کریم
در تعالیم الهی و تفاسیر قرآنی، به شناخت و ابعاد مختلف آن و نیز موضوع زیبایی و گسترهی آن در ابعاد وجودی انسان، به مناسبتهای مختلف و در جایگاههای متعدد توجه شده است، بهگونهای که میتوان میان شناخت و زیبایی، پیوند عمیق و تفکیکناپذیری را مشاهده کرد. علامهطباطبایی، از مفسران بزرگ شیعی، با ژرفاندیشی در قرآن و آموزههای تربیتی آن، توجه به ادراک حسی(سمع و بصر) را، مقدمه و منشأ علوم حصولی(تصورات) میداند و فؤاد را برابر با قوهی عقل و مبدأ تصدیق و تعقل برمیشمرد. این نوع نگاه به ابزار معرفت، پایهی اصلیِ بُعد خاصی از تربیت با عنوان «تربیت زیباشناختی» است. در پژوهش حاضر که، به شیوهی توصیفی_ تحلیلی و با مراجعه به منابع دست اول و منابعکتابخانهای، بهویژه تفسیر المیزان انجام شده است، ضمن تبیین برخی از دیدگاههای معرفتشناسی و زیباییشناسی علامه طباطبایی و پیوند میان آنها، نوع خاصی از تفکر در اهداف آموزشی، با عنوان «تفکر چندوجهی» در تربیت زیباشناختی مطرح میشود، که حاصل آن، توجه توأمان به عقل و اندیشه، احساس بیرونی و درونی و عاطفه و ایمان و حقپذیری است. بنابراین، توجه و تقویت پرورش کیفیات حسی و ذائقهی زیباییشناختی فراگیران، به موازات پرورش و تقویت عقل سلیم و توجه به دل و فطرت سالم، بایستی در اولویت برنامههای نظام آموزشی قرار گیرد.
نوشته
بایستگی دانش بدیع در تفسیر؛ با نگاهی به تفسیر المیزان
از دیرباز یکی از دغدغه های دانشمندان تفسیر و علوم قرآن، شمارش دانش های بایسته در تفسیر بوده است؛ چندان که علاوه بر کتب علوم قرآن در دیباچه بسیاری از تفاسیر نیز به این دغدغه پرداخته شده است. علم بدیع از دانش هایی است که بر بایستگی آن در دانش تفسیر پافشاری شده است؛ اما امروزه که گسست بین تفسیر قرآن و زیباشناسی آن جدی گرفته شده، این مسئله مطرح می شود که آیا دانش بدیع، تنها در زیبایی شناسی قرآن تاثیر دارد یا اینکه در تفسیر قرآن نیز نقش آفرین است؟ این مقاله با انگیزه بررسی همین موضوع و برای رسیدن به نتیجه ای روشن درباره بایستگی دانش بدیع در دانش تفسیر می کوشد تا با نگاهی به تفسیر المیزان، به جایگاه شناسی دانش بدیع در روش تفسیری علامه طباطبایی بپردازد و نشان دهد که دانش بدیع از بایسته های تفسیر است و علامه طباطبایی نیز در فرایند تفسیر آیات الهی از این دانش بهره برده است.
نوشته
پژوهشی در باب ادراک زیبایی، بر مبنای رای علامه طباطبایی در فرق میان اعتباریات و حقایق
ادراک زیبایی یکی از ادراکات آدمی است. شناخت این نوع ادراک و تبیین ویژگی های آن از مسائل زیبایی شناسی می باشد. در دو کتاب از آثار علامه طباطبایی، از این نوع ادراک به عنوان ادراکی اعتباری اشاره شده است. در این دو اثر که یکی فلسفی و دیگری عرفانی است توضیحی در این خصوص داده نشده است. کوشش نگارنده بر آن است تا بر اساس اعتباری دانستن این نوع ادراک، به نتایجی در خصوص مباحث مربوط به ادراک زیبایی برسد. در این نوشتار بر اساس تعریف ارائه شده از فعل اعتبار؛ نشان داده شده است که نسبت دادن زیبایی به اشیاء، توسط قوۀ خیال، نسبتی اعتباری بوده و فقط نسبت دادن آن به حقیقت اصیل، حقیقی است. پس از بیان ویژگی های فلسفی این نوع حکم، عوامل درونی مربوط به ادراک کننده و عوامل بیرونی مربوط به ادراک شونده نیز، به عنوان عواملی حقیقی به بیان آمده است. سرانجام نشان داده شده که چگونه این نوع ادراک مانند سایر اعتباریات، وسیلۀ رساندن آدمی به کمال حقیقی اش خواهد بود.
نوشته
تحلیل ماهیت زیبایی از منظر علامه طباطبایی و دلالت های تربیتی آن و تبیین مدل مفهومی زیبایی شناسی برای نظام آموزشی
هدف پژوهش حاضر «تحلیل ماهیت زیبایی از منظر علامه طباطبایی و دلالتهای تربیتی آن و تبیین مدل مفهومی زیبایی شناسی برای نظام آموزشی» بودهاست. شبکه معناییمفاهیم زیبایی و ابعاد تربیتی آن در ترکیبات وصفیآیات قرآن، با عنایتبه دیدگاههای علامه طباطبایی بهعنوان نماینده نظام تربیتی اسلام مورد بررسی قرارگرفته است. همچنینمؤلفههایینظیر: چیستیزیبایی، انواعزیبایی، حقیقت زیبایی، منشأ و مراتب زیبایی، ثبات و نسبیتزیبایی، عینییا ذهنیبودن و مصادیقزیبایی، بررسی و تحلیلشدهاست. این پژوهشاز ویژگیدو وجهیتوصیفی- تحلیل مفهومی و استنباطی--اکتشافی استفادهکردهاست. راهکار اجراییآن کتابخانهای و اسنادی میباشد. بهمنظور کشف منظومه مفهومی از معنای «زیبایی» براساس دیدگاههای علامه طباطبایی، از روش تحلیل و تفسیر مفهومی و با توجه به هدف پژوهش و سوالهای تحقیق، از روش تحلیل مفهومی برحسب بافت و سیاق و تحلیل برحسب شبکه معنایی استفاده شده است؛ به این ترتیب با تعیین مفاهیم معنایی «زیبایی» از آنها بهعنوان یک شاخص در بخشهای هدفگذاریهای آموزشی و روشهای تدریس استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که معنای زیبایی در ترکیبات وصفی قرآن در امور عینی و انتزاعی و فعالیتهای عملی و رفتاری در سطوح ارتباطی چهارگانه فرد با خدا، با خود، با دیگران و با طبیعت در حوزههای شناختی و عاطفی به طور همزمان قابل پیگیری است. دلالتهای ابعاد تربیتی شبکه معنایی مفاهیم زیباییشامل؛ حقپذیری و حق طلبی، عملمداری، هدفمندی و غایتمندی، عدالت، انصاف، فضل، راستگویی، بخشندگی، احترام و قدرشناسی، شایستگی، مهارت، تخصص و تعهد، خودبسندگی، خلاقیت، جامعیت، اصالت، اتقان، انسجام، انتظام و برخورداریاز کیفیاتزیباییشناسانهحسی (رنگ، فرم وشکل، خطوط، تناسب و موزونیت) میباشد. کاربرد ابعاد تربیتی مفاهیم زیبایی در زمینه هدفگذاریآموزشی از سه جهت قابل بررسی است:1- تغییر در ساختار اهداف آموزشیکه این پژوهش با توجه به شبکه معناییحاصل از تحلیل ماهیت و مفاهیم زیبایی از دیدگاه علامهطباطبایی به اهداف دو یا چند وجهی نظیر: «تفکر چند وجهی، پژوهش و -کاوشگری با دو بُعد عقلانی- احساسی، ایجاد و تقویت مهارتهای ارتباطی و کلامی، کارآفرینی با دو بعد عقلانی- احساسی و ارادی- انگیزشی» برایآموزش رسیده است.2- از جهت محتوایی و نیز 3- از جهت روشهای کاربردی: «تعلیم و تربیت زیباییشناختی، عدالتورزی، گفتمانحسن، عفو و صفح و غفر، جذب و دفع، صبر و توکل، تأویل یا هرمنوتیک و پدیدارشناسی». همچنین در تدوین اصول آموزشی، به اصولینظیر: «اصالت زیبایی، غایتمندی و هدفمندی زیبایی، شمولیت زیبایی، اصل تشکیک زیبایی، اصل تعمیم زیبایی از محسوس به معنوی و معقول و اصلهماهنگی و هارمونی بین مراتب زیبایی» دستیافته است و نهایتاً با توجه به مجموعه نتایج به دست آمده، مدل مفهومی زیباییشناسی برای نظام آموزشی تبیین و پیشنهاد شده است.
نوشته
نگاهی انتقادی بر نظرات «فریتهوف شوان» درباره زیبایی شناسی اسلامی
نظریه پردازان اصلی جریان فکری «سنت گرایان معاصر»، اهتمام فراوانی نسبت به اهمیت هنر و زیبایی داشته و به طور مستقیم یا ضمنی در آثار خود، به زیبایی شناسی هنرهای دینی از جمله هنر اسلامی پرداخته اند. نشر وگسترش آراء و نظرات سنت گرایان درباره هنر و زیبایی در فضای فکری و فرهنگی کشور ما، سابقه ای نزدیک به پنج دهه دارد. وجود جنبه های انتقاد آمیز و نفی کننده فرهنگ و تمدن غربی و نیز توجه به تفاسیر و احیاء فرهنگ دینی، دو دلیل عمده اقبال به آراء و نظرات سنت گرایان خصوصا در زمینه هنر دینی و سنتی، چه قبل از انقلاب اسلامی و چه بعد از آن بوده است. اما آنچه در این میان، مغفول مانده، انجام نقدهای جدی و منطقی بر این جریان فکری و فرهنگی به عنوان جریان غالب و تاثیر گذار بر فضای هنری بوده است. در این مقاله ابتدا خلاصه نظرات « شوان» در باب مبانی متافیزیکی زیبایی ارائه می شوند. در مرحله دوم این مبانی متافیزیکی شامل عناوین رابطه زیبایی و حقیقت، وحدت کمال و زیبایی و واقعیت ابژکتیو از لحاظ صحت منطق و محتوا در مقایسه با نظرات متفکران سنت فکری اصیل اسلامی از جمله «علامه جعفری» و« علامه طباطبایی»، مورد ارزیابی قرار می گیرد. قسمت بعدی مقاله به مرور سمبولیسم به عنوان اساس زیبایی شناسی شوان و سنت گرایان می پردازد که در قالب دو تیتر، قابلیت اثبات زیبایی و سمبولیسم ذاتی فرم ها از لحاظ روش شناسی و محتوی نقد می شود. به عنوان جمع بندی به این نکته اشاره می شود که زیبایی شناسی شوان و سنت گرایان به خاطر تعمیم های نسنجیده، فاقد ویژگی های منطقی و علمی روشن به عنوان مبانی نظری هنر اسلامی است و کاربست این نظرات منتهی به نوعی فرمالیسم بیهوده می انجامد.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.
لطفا آدرس ایمیل خود را وارد نمایید!
آدرس وارد شده معتبر نمی باشد!
.با ما همراه باشید
.حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد