جامعیت قرآن در شمار مبانی مهم تفسیر قرآن است. دیدگاه علامه طباطبایی به عنوان مفسر تاثیرگذار معاصر، در این زمینه حایز اهمیت بسیار است و می تواند راهگشای حل برخی از مباحث نظری در حوزه اندیشه، مدل و عمل دینی باشد. به نظر علامه جامعیت قرآن به معنای کامل بودن آن است و بر سه گونه می توان آن را تصویر کرد: 1. جامعیت به معنای بیان کامل و همه جانبه مسائل؛ 2. جامعیت به معنای کامل بودن گستره موضوعات و مسائل؛ 3. جامعیت از هر دو جهت؛ هر یک از موارد یادشده یا در قیاس با کتب پیشین آسمانی لحاظ می شود یا فی نفسه. جامعیت فی نفسه قرآن در هر یک از انواع نیز دو گونه است: در جمیع جهات؛ در محدوده خاص مانند نیازهای هدایتی که مجموعاً نه قسم می شود. مستندات هفت قسم از اقسام جامعیت را در کلام علامه، می توان یافت که متضمن دلایل وی نیز بر هر یک از آنهاست. عمده مطالب علامه مربوط به جامعیت قسم ششم یعنی کامل بودن گستره مسائل قرآن، فی نفسه و در محدوده ای خاص مانند نیازهای هدایتی است. به نظر علامه جامعیت قرآن در همه اقسام و صور آن، مبتنی بر مجموع ظاهر و باطن قرآن است. در ظاهر قرآن تنها تفاصیل اخلاق فاضله را می توان جست، اما معارف و شرایع و احکام در حد کلیات و اصول در ظاهر قرآن آمده اند و تفاصیل و جزئیات آنها در روایات بیان شده یا به طریق دیگری قابل دستیابی است.
نوشته
مسأله پاسخ گویی قرآن به نیازهای زمانه، و دامنه شمول و جامعیت آن، از جمله مسایلی است که قدمت آن به سده های نخست نزول قرآن می رسد. در دوران معاصر، برخی از اندیشمندان مسلمان همچون پاره ای از مفسران و قرآن پژوهان متقدم، در تبیین مفهوم و چیستی جامعیت قرآن از جاده اعتدال خارج شده، مسیر افراط و تفریط را پیمودند. علامه طباطبایی1از جمله مفسران نام آشنا و صاحب نظری است که در تبیین مفهوم جامعیت راه اعتدال را در پیش گرفته، آن را برآیند و تابعی از قلمرو و اهداف قرآن کریم می داند. رساله پیش رو مبتنی بر دیدگاه علامه و با رهیافتی درون دینی به نقد و تحلیل نظریات افراط گرایانه و تفریط جویانه مبادرت ورزیده است. دلیل اتخاذ رهیافت درون دینی- مبتنی بر کتاب و سنّت- التزام به قاعده روش شناختی «اَهلُ البیت اَدرَی بما فی البیت» است؛ زیرا به طور قطع، فهم و دریافت مفهوم جامعیت قرآن و یا دین از رهگذر متون دینی(کتاب و سنّت) بر سایر رهیافت ها رُجحان دارد. همچنین از تتبُّع در آثار علامه معلوم می گردد که وی، دو سطح از جامعیت قرآن و دین را پذیرفته، برای توجیه و تبیین هر یک معیار هایی ارایه می کند . یادکرد این نکته نیز ضروری است که عموم فرضیات پژوهش حاضر به تَبَعِ مسایل آن- جز در مسأله اصلی، مسأله نخست از مسایل فرعی و مسأله پایانی- معطوف بر تبیین و کشف نسبت بین دو متغیر بوده، بررسی و سنجش آنها با ابزارها و ادله درون دینی، موجب پدیدار شدن نتایج قابل توجه و نوآوری در پژوهش گردیده است، و لذا پژوهش حاضر ازجمله پژوهش های معطوف به همبستگی به شمار می آید که در صدد کشف نسبت بین دو متغیر می باشد، و از این حیث ذیل مطالعات اصیل قرار می گیرد. همچنین به دلیل آن که برخی از مسایل پژوهش پیش رو از جمله مسایلی است که از قبل، مورد توجه و پژوهش محققان زیادی قرار گرفته و لیکن در این رساله، به طورخاص، و با عنایت به مبانی و ادله علامه طباطبایی مورد بررسی قرار می گیرد، می توان مسایل پژوهش را از زمره مطالعات باز پژوهانه قلمداد کرد. فرجام سخن آن که، وجه تمایز پژوهش حاضر از سایر پژوهش های همگون، در دو نکته اساسی است: نخست این که، به طور خاص مبتنی بر مبانی و ادله علامه طباطبایی است؛ دوم آن که، در غالب مسایل مبتنی بر بررسی و کشف نسبت بین دو متغیر می باشد.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer