نوشته
حکمت ملاصدرا در ضمن این‌که در بردارنده مسائل فلسفه‌های پیشین بود و همه آنچه را که فیلسوفان مشاء و حکیمان اشراق خواسته‌اند تفسیر کنند، به نیکوترین شکل تفسیر می‌کند، در عین حال دشواریهای فلسفی دیگری را که حل آنها از عهده نحله‌های پیشین خارج بوده، بر پایه آراء و نظریه‌های ابتکاری خویش گشوده و تکامل فلسفه اسلامی با نظریه‌های ابتکاری ملاصدرا همانند یک مرحله تاریخی، مبتنی بر جریانها و وقایع دوران نضج خود بوده و با نگرش نقادانه به نحله‌های مشایی و اشراقی، حکمتی در خدمت تبیین اعتقادات دینی یا به تعبیر امروزی کلام فلسفی، عرضه نموده در حقیقت، آغازگر یک انقلاب فلسفی بوده که ساختارهایی مختص به خود داشته است 9 . و بطور کلی می‌توان گفت: علامه طباطبایی از دو جهت مشرب خاص خود را در فلسفه اسلامی به وجود آورد و نوآوریهای وی بطور عمده از دو خاستگاه فکری ریشه گرفته است که عبارتند از: 1-طرح بحثهای تازه‌ای که پیش از وی‌ در دیدگاه سنتی فیلسوفان سابقه نداشته و بیشتر، به واسطه آشنایی با افکار فلسفی رایج در غرب، به داخل بحثهای«فلسفه اسلامی»در آمده‌اند؛که این مسائل خود، بر دو قسم‌اند: -یا خود، نوآوری شده‌اند مثل بحثهای معرفت‌شناسی که در مشرب نو صدرایی از ادراک شناسی پیشین، فرتر رفته، با طرح مراحل شناخت انسانی و ارائه برهان در چگونگی دریافتهای حسی و عقلی به علم‌شناسی فلسفی نزدیک می‌شود، (بررسی مسأله علم و معلوم را از لحاظ اهمیت در جرگه مسائل درجه یک فلسفه باید قرار داد، زیرا تا ما هستیم سر و کاری به غیر علم نداریم) 17 یا در بحث از ادراکهای اعتباری که برای اولین بار در میان مسائل فلسفی مورد بحث واقع شده‌اند و بعد از اثبات برهانی ریشه اعتباری‌ها و شاخه‌های اولین آنها 18 در کنار بحثهای قبلی فلسفه-از اقسام علم-به بحث، گذاشته شده‌اند
نوشته
در این نگاره پس از اشاره به ادوار پیدایش و بالش حکمت و عقلانیت اسلامی، به اختصار به تبیین مختصات ساختاری، روشی و محتوایی گفتمان فلسفی معاصر ایران که به نظر نویسنده، زیبنده‌ی عنوان «مکتب نوصدرایی» است، پرداخته شده، عقلانیت اسلامی پنج دوره را سپری کرده است و اکنون در دوره‌ی ششم حیات بارور خویش بسر می‌برد: دوره‌ی نخست: حجاز هیچگاه پیشینه‌ی حکمی نداشته و جز در عصر ابراهیمی هماره در تیه جاهلیت بسر می‌برده، با ظهور شریعت اسلامی چراغ خردورزی در آن دیار فروزان شد، نخستین آیات فرود آمده به لحن اندیشه برانگیز و بیدارگرانه‌یی از «قرائت و کتابت»، «علم و حکمت»، «آفرینش و انسانشناسی»(2) سخن گفت، وحی اسلامی حکمت را قرین کتاب (قرآن) و سایر کتب آسمانی قرار داد،(3) و خرد را عدل وحی قلمداد کرد، هم از این رو در اسلام عقل به همان طراز ارجمند است که وحی، عقل و وحی دو منبع دریافت دین‌اند،(4) سهم خرد در دست‌یابی به اصول (جهان‌بینی و انسانشناسی) پررنگ‌تر از نص است و در درک احکام و اخلاق نیز سهمی کمتر از وحی ندارد، کلیدفهم نصوص وحیانی نیز عقل است،قرآن‌درافزون‌برسیصد آیه آدمی را به تعقل و اندیشیدن فرمان داده است،(5) سراسر متون و نصوص مقدس اسلامی آکنده از لطایف حکمی، مضامین فلسفی، و مدعیات عقلانی است.
نوشته
مسئله مقولات دهگانه یکی از مسایل فلسفه کهن به شمار می آید که امروزه به دلیل شکاف گسترده فلسفه با علوم طبیعی، به طور اساسی مورد غفلت و بی توجهی واقع شده است. در حالی که مسایل معرفتی و هستی شناختی حاصل از این مسئله، یکی از زیربنایی ترین کلیدها و ابزار فهم و صحت اندیشه های بخش الهیات فلسفه است. نوشته حاضر به بررسی تحولات پدید آمده در این مبحث فلسفی، با توجه به یافته های نوین فیزیکی و تجربی می پردازد که در آن نگرش تحولگرایانه در تعداد و محتوای هستی شناختی مقولات به ویژه جواهر، مطرح شده است.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer