ازجمله پیش نیازهای تفسیر قرآن در اختیار داشتن قرائت ابلاغ شده از سوی پیامبر است از نظر علامه طباطبائی(ره) این قرائت اکنون در میان قرائت های مختلف پنهان است و به همین جهت برای بازیابی آن به قرائت های مختلف توجه کرده و با توجه به آنها تفسیر گران سنگ المیزان را نگاشته است. وی با رد تواتر قرائات و تنها مشهور دانستن آنها و منحصر ندانستن قرائت صحیح در قرائت عاصم، به قرائت های دیگر نیز توجه دارد؛ چراکه به باور ایشان سه خصیصه صحت سند، موافقت با قواعد عربی و مطابقت با رسم مصحف در این قرائات وجود دارد. از نظر علامه، قرائن بازیابی قرائت پیامبر عبارت اند از: افصحیت، سیاق آیات، قواعد صرفی، سازگاری با مفاد آیات، دلیل عقلی و نیز روایات. وی بر پایه روایات معصومین(ع) بر این باور است که ایشان به پیروی از قرائت مشهور فرمان داده اند و لذا از قرائت منسوب به ائمه(ع) تنها به عنوان موید یا به عنوان تفسیر آیات استفاده می کند.
نوشته
با اینکه در روایات امامان بزرگوار تصری شده است که قرآن تنها با یـ قرائـت نـازل شده است ، در برخی روایات در باره قرائت شماری از آیات ، تعابیر چون، و آمده است که بیانگر قرائتی دیگ غی ر از قرائـت مشـهور است . ای روایات به اندازه ا است که برخ از محدثان ، آنها را دلیـ ل بـر تحر یـ ی ا تعـدد قرائت دانسته اند. پژوهش حاضر با نگاه بر تفس ر المیزان ، دیدگاه علامـه طباطبـا یی را نسـبت بـه ایـن قرائت ها خلاف مشهور پی جویی نموده است . نتیجه به دسـت آمـده بیـ انگر آن اسـت کـه ایشا هر چند در موارد از اظهـار نظـر مسـتق ی خـود دار کـرده اسـت ، ولـ از مجمـوع کلماتشان استفاده می شود که ای موارد را از باب تفسیر، جری و تطبیق یا بیان شـأن نـزول می داند، گو اینکه از نگاه علامه واژه «قرائت » در زمان هـا سـابق بـه معنـا عـام تـری استعمال می شده است ؛ به گونه ا که تفسیر و تبیی را ن ز در بر می گرفت ، ولـ رفتـه رفتـه تحول معنایی یافته ، در خصوص قرائت مصطلح امروز به کار گرفته شد.
نوشته
علّامه طباطبائی در المیزان در مواردی معدود، قرائاتی غیرمتداول را به عنوان قرائت اصیل قرآنی ترجیح داده است. شناخت تفصیلی این موارد مقدمه ای است برای طرح پرسش هایی درباره برخی مبانی قرآنی ایشان؛ پرسش هایی برآمده از احساس تعارض میان اقدام فوق با پذیرش برخی مبانی اجماعی یا مشهور طائفه امامیه درباره قرآن؛ از جمله: 1. وحدت نص و قرائت قرآن؛ 2. لزوم تواتر برای اثبات قرآن؛ 3. مصونیت قرآن از تحریف؛ 4. عدم حجیت قرآئات. این مقاله با اتخاذ روشی توصیفی ـ تحلیلی، به بیست مورد از این دست قرائات در المیزان دست یافت که غالبا با ادله ای همچون «شهادت سیاق، هماهنگی با آیه ای دیگر، تطابق لفظی با سنت، دوری از تکلفات دستوری، حذف یا کثرت حذف، اقتضای طبع المعنی، تطابق با حکم مسلم اسلامی، و گواهی لغت» مستدل شده اند. از مجموع این قرائات، نه قرائت منجر به تبدیل معنا، یک قرائت منجر به افزایش معنا، دو قرائت منجر به تبدیل جایگاه معنا و یک قرائت منجر به تغییر در کیفیت معنا شده است.
نوشته
Footer