امام» در لغت به معنای پیشوا و رئیس است که در قرآن کریم به دفعات به کار رفته و آیة ابتلا از جملة موارد آن است. از دیرباز نظریاتی گوناگون دربارة مفهوم امام در این آیه ارائه شده است که نظریة علامه طباطبائی در نوع خود به لحاظ روش‌شناسی تفسیری بی‌مانند است. آنچه در این نوشتار می‌آید نقد و بررسی دیدگاه ایشان دربارة مفهوم امام در آیة ابتلاست. نویسنده، در نقد و بررسی دیدگاه ایشان از روش تفسیری قرآن به قرآن و نیز تکیه بر روایات معتبر و رسیده از امامان معصوم(ع) استفاده می‌کند. بر اساس مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق، دیدگاه ایشان اگرچه مورد پذیرش مفسران دیگری نیز قرار گرفته است، همراه با ابهاماتی است که در نظریة ایشان، پاسخ به آنها دیده نمی‌شود.
نوشته
قرآن کریم آیات پرشماری را با موضوع هدایت و با تعابیر مختلف و متناسبِ مقام سخن، مطرح می کند. مفسران ذیل این دسته آیات به ارائه دیدگاه های خود درباره تبیین معنای هدایت همت گماشته اند. یکی از این تعابیر واژه امام است که در آیه ابتلا آمده است که صاحب نظران ذیل آن به بیان دیدگاه های خود پرداخته اند. در این میان صاحب تفسیر المیزان با برداشتی بدیع به تفسیر آن اقدام کرده است. در رد برداشت ایشان مقاله ای با عنوان «تاملی در نظریه علامه طباطبائی در مفهوم امامت در آیه ابتلا» در شماره پنج مجله معرفت کلامی چاپ شد. نویسنده مقاله با رد تفسیر مذکور معنای آن را شانیت دار شدن حضرت ابراهیم (ع) نسبت به اجرای احکام دانسته است. ما در نوشتار حاضر با بررسی ادله علامه طباطبایی و نیز ادله و مبنای نویسنده بار دیگر نظر علامه را احیا و اثبات کرده ایم. در این مقاله از روش کتابخانه ای در تحقیق و روش قرآن به قرآن در تفسیر بهره جسته ایم.
نوشته
آیه 124 سوره بقره از آیات مورد بحث در موضوع امامت است. بسیاری از مفسران اهل سنت، امامت در این آیه را از نظر لغوی به معنای مقتدا و پیشوا دانسته و در مورد حضرت ابراهیم× به معنای پیشوای دینی یا پیشوای در دین و مترادف با معنای نبوت گرفته‌اند. علامه طباطبایی با استناد و استفاده از دیگر آیات قرآن کریم، دیدگاه‌های مطرح در میان مفسران اهل سنت در باره ترادف معنایی امامت با نبوت را مورد انتقاد قرار داده است و با طرح تفسیر هدایت انبیا به ارائه طریق و تفسیر هدایت امامان به ایصال الی المطلوب، با محور قرار دادن آیه ابتلی نظریه نوینی را در باب معرفت امام گشوده است. این نظریه مورد مناقشه برخی از محققان واقع شده است که مقاله حاضر می‌کوشد ضمن تبیین دیدگاه علامه طباطبایی به برخی از اشکال‌ها پاسخ دهد.
نوشته
از دیربازدیدگاههای مختلفی دررابطه با معنا ومفهوم« امام» در این آیه شریفه ابتلاء بیان شده است اما دیدگاه مرحوم علّامه طباطبائی (قدس سره) به لحاظ تفسیری بی نظیر است. دیدگاه ایشان اگرچه مورد قبول بعضی از مفسّران قرار گرفته است، اما با مشکلاتی روبروست طبق دیدگاه مشهور میان مفسرین شیعه که پیشینه ی کهنی دارد واژه امام در آیه شریفه ابتلاء به معنای زمامداری و تدبیر امور جامعه می باشد. بر اساس این دیدگاه امامت مقامی غیر از نبوت است. امام کسی است که به تدبیر امور امت قیام می کند، تبهکاران را تادیب نموده و برای دفاع از امور امت با دشمنان آنان می جنگد. علامه طباطبایی با انضمام آیاتی که در مورد امامت بحث کرده است، دیدگاهی کاملا متفاوت با دیدگاه مشهور ارائه کرده است. ایشان عقیده دارد، هرکجا سخن از امامت است سخن از هدایت به امر است و هدایت به دو شکل ارائه طریق و یا ایصال به مقصود انجام می گیرد. قسم اول را انبیاء عهده دارند. پس هدایتی که به حضرت ابراهیم (ع) بعد از اینکه سالیان سال پیامبر بود، اعطاء شده است، هدایتی بالاتر از قسم اول بوده و باید به معنای ایصال به مقصود در نظر گرفته شود. ولذا به نگاه علامه، امام شخص هادی ای است که از جنبه ملکوتی و تکوینی، موجودات را رهبری و هدایت کرده، رابط بین مردم و خداوند در اخذ فیوضات باطنی می باشد. آنچه این تحقیق در صدد نقد و بررسی ان می باشد مقایسه نظرمشهور با دیدگاه علامه طباطبایی درباره مفهوم امام در آیه ابتلاست.
نوشته
درباره ما
عضویت
تماس با ما
جهت عضویت در خبرنامه،اطلاع از تازه ترین جلسات، گرد همایی ها و کتاب های چاپ شده ایمیل خود را وارد کنید.

  • .با ما همراه باشید
  • .حقوق مربوط به این سایت متعلق به "سایت علامه طباطبایی" بوده و هرگونه کپی اطلاعات با ذکر منبع مجاز می باشد
Footer